هفت کتاب مهم درباره امام (ره) و پانزده خرداد را بهتر بشناسید
1. تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی در نجف(تألیف اکبر فلاحی)
تاریخ انقلاب اسلامی را می‌توان به چند مقطع مشخص دوره‌بندی نمود: نخست دوره‌ی آغاز نهضت اسلامی از سال 1341 تا 1343؛ دوره‌ی دوم دوران تبعید حضرت امام از ایران از سال 1343 تا 1356؛ دوره‌ی سوم اوج‌گیری نهضت اسلامی از آبان 1356 تا شهریور 1357 و دوره‌ی چهارم دوران پیروزی انقلاب اسلامی در نیمه‌ی دوم سال 1357. دوره‌ی دوم تاریخ انقلاب اسلامی طولانی‌ترین مقطع آن است که رهبر کبیر انقلاب به مدت یک سال در ترکیه و سپس در عراق در تبعید به سر بردند. محدودیت‌هایی که در ترکیه وجود داشت امکان فعالیت‌های مبارزاتی را فراهم نمی‌کرد لیکن در نجف اشرف حضرت امام با استفاده از آزادی عمل بیشتر نسبت به ترکیه فعالیت‌های اساسی و اصولی خود را ادامه و گسترش دادند. انتخاب عراق به عنوان محل تبعید دوم امام از سوی رژیم پهلوی با اهداف خاصی صورت گرفت که از آن جمله می‌توان به تحت‌الشعاع قرار گرفتن شخصیت و مبارزات امام خمینی در حوزه‌ی علمیه‌ی نجف به دلیل جو غیرسیاسی حاکم بر آن حوزه، انزوای علمی و اجتماعی امام خمینی در عراق با وجود مراجع عظام تقلید همانند آیت‌الله العظمی حکیم، آیت‌الله العظمی خویی و آیت‌الله العظمی شاهرودی و مراجع دیگر در آن حوزه‌ی علمیه، رهایی رژیم پهلوی از فشار افکار عمومی مردم ناشی از تبعید امام خمینی به ترکیه اشاره کرد. تعامل و روابط حضرت امام با مراجع عظام تقلید، طلاب و روحانیون ایرانی، شیوه برخورد امام خمینی با رژیم بعثی عراق و فعالیت‌های علمی و مبارزاتی حضرت امام در نجف از موضوعات مهم این مقطع تاریخی است. اما مهم‌ترین موضوع این دوره، تدریس «حکومت اسلامی یا ولایت فقیه» از سوی امام خمینی در سال 1348 در نجف اشرف است. طرح این بحث مهم در تاریخ انقلاب اسلامی نقطهی تحول و سرنوشت‌سازی در اندیشه‌ی سیاسی و مبارزاتی به شمار می‌رود، زیرا اگر تا قبل از این مردم مبارز مسلمان ایران علیه حکومت پهلوی موضع گرفته و مبارزه می‌کردند، از این پس طرح حکومتِ مطلوب آنها نیز توسط رهبری انقلاب ارائه شد و مشروعیت حکومت سلطنتی زیر سؤال رفت. مطالعه‌ی این مقطع تاریخی، مخصوصاً از زبان شاهدان نزدیک آن در فهم دقیق‌تر انقلاب اسلامی ایران مؤثر خواهد بود .
2. تاکتیک‌های مبارزاتی امام خمینی (تألیف حسین احمدی)
وجود سه عنصر رهبری، حضور مردم و ایدئولوژی انقلابی برای هر انقلابی لازم است. در انقلاب اسلامی ایران نیز پیوند عمیق و آگاهانه‌ی رهبری و مردم براساس مکتب تشیع عامل محرکه‌ی انقلاب بود. امام‌خمینی(ره) روحانی مجاهد و مرجع تقلید مبارزی بود که با الهام از سیره‌ی نبّی گرامی اسلام(ص) و امامان شیعه و در سایه‌ی درس‌آموزی از تاریخ اسلام و کسب تجربه از رویدادهای زندگی، مبارزه با ظلم و جور سلسله‌ی پهلوی را تکلیف شرعی و الهی دانسته و ابتدا در یک فرایند نسبتاً طولانی با توکل بر خدا و اخلاص در اعمال و رفتار خویش، با تبلیغ و ترویج اسلام ناب محمدی(ص)، مردم و فضای فکری حوزه‌های علمیه را با جریان مبارزه همراه کرد. سپس در قامت یک احیاگر دینی تبیین تازه‌ای از مفاهیم و مضامینی چون: «عدالت»، «شهادت» و «حکومت» ارائه کرد و با طرح تئوری ولایت فقیه، مشروعیت نظام شاهنشاهی را زیر سؤال برد. ایشان بعد از قیام 15خرداد 42 مورد توجه آحاد جامعه‌ی ایران قرار گرفته و با افشای جنایات خاندان پهلوی و وابستگی آنان به اجانب، سرنگونی حکومت را اولویت اصلی مبارزه شمرد و در وطن و تبعید، همه‌ی آزادی‌خواهان را به یاری فراخواند. امام در نهایت نیز به لطف الهی و در سایه‌ی وحدت اقشار مختلف جامعه و استفاده از تاکتیک‌هایی چون: تظاهرات خیابانی، اعتصاب و دعوت از سربازان و افسران ارتش برای فرار از پادگان‌ها و پیوستن به موج انقلاب، موفق به سرنگونی نظام شاهنشاهی و استقرار جمهوری اسلامی در ایران شد که در این اثر در راستای تبیین تاکتیک‌های مبارزاتی ایشان تهیه شده است.
3. درآمدی بر دیدگاه‌های جامعه‌شناختی، سیاسی و فقهی امام خمینی(ترجمه مالک عبدی)
در عصر مدرن که دوران رشد فزاینده‌ی اندیشه‌های سکولار بوده است، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به رهبری یک مرجع دینی و با ماهیت و عنایتی معنوی و الهی، پدیده‌ای شگرف و در نوع خود بی‌نظیر است. انقلاب ایران در مقایسه با سایر انقلاب‌های عصر حاضر هم به لحاظ انگیزه‌ها و عوامل وقوع، هم در عامل رهبری و هم در زمینه‌ی حضور گسترده مردم و همنوایی با این حرکت بزرگ، انقلابی منحصر به فرد و متمایز می‌باشد.
بی‌تردید در هر انقلابی عامل رهبری که نقش بسیج توده‌های مختلف اجتماعی در راستای تحقق انقلاب و آرمان‌های آن را برعهده دارد، بسیار مهم و تعیین‌کننده است. این عامل در خصوص انقلاب اسلامی ایران نمود بیشتری داشته و بسیار برجسته است؛ به طوری‌که می‌توان ادعا کرد عامل رهبری امام خمینی مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نقش را در پیروزی این انقلاب داشت.
مروری بر حرکت‌های ضد استعماری و آزادی‌خواهانه و استقلال‌طلبانه‌ی یک قرن اخیر در ایران نشان می‌دهد که اغلب این جنبش‌ها به دلیل فقدان یک رهبری مقتدر و منسجم که بتواند تمام توده‌ها را حول یک محور متحد کرده و به سوی هدفی واحد به پیش ببرد، نهایتاً یا به انحراف کشیده شده و یا با شکست مواجه شده‌اند. انقلاب اسلامی با استفاده از تجارب گذشته و البته به دلیل وجود رهبری مقتدر همچون امام خمینی توانست تمام موانع را پشت سرگذاشته و در نهایت به پیروزی برسد و مقدمه تشکیل یک حکومت دینی بر مبنای آموزه‌های اسلام شیعی را فراهم کند.
کتاب حاضر به قلم مصطفی رافعی به جنبه‌های مختلف شخصیت و اندیشه‌های امام خمینی پرداخته است. این کتاب ضمن بیان خاستگاه تاریخی و نظری اندیشه سیاسی امام خمینی، جایگاه فلسطین، آمریکا، جهاد، انقلاب، اجتهاد، حکومت اسلامی و مسائل مربوط به زنان را در اندیشه و دیدگاه‌های ایشان تبیین کرده است که می‌تواند در فهم اندیشه و عمل سیاسی رهبر کبیر انقلاب اسلامی مفید واقع شود.
. تاریخ قیام 15 خرداد به روایت اسناد (تألیف جواد منصوری)
پانزدهم خرداد نقطهی عطف مسیر نهضت اسلامی ایران و سرفصل آغازین انقلاب اسلامی است. گرچه آن روز تاریخی تبلور اوج وفاداری امت اسلامی به مرجع دینی خودشان بود؛ امّا چرایی و چگونگی آن وفاداری نیز، شایسته‌ی تحقیق است.
دستگیری یک مرجع معترض و کشتار صدها تن از مؤمنان و مقلدان وی در تاریخ ایران بی‌سابقه به‌شمار می‌رفت و نشانه‌ای بود از پیدا شدن عاملی جدید و تأثیرگذار در تصمیم‌گیری سردمداران رژیم. در آن روزگار، رهبری نهضت دست‌های پنهان این عامل نوپدید را به‌خوبی احساس می‌کرد و بر آن بود که به افشای آن بپردازد. این نیروی پنهان چیزی نبود جز امپریالیسم امریکا که امام خمینی در بیانیه‌ها، پیام‌ها و سخنرانی‌های خود، ام‌الفسادش می‌خواند و شاه را نیز آلت اراده‌ی امریکا معرفی می‌کرد. آن روزها درک این موضع برای اکثر مردم دشوار بود؛ امّا روند حرکت رژیم از کاپیتولاسیون تا ژاندارمی منطقه و دخالت‌های آشکار امریکا، آن‌چنان موضوع را مبرهن ساخت که در حرکت‌های سال‌های 56ـ 57، «مرگ بر امریکا» شعار اصلی مردم گشت. بنابراین 15 خرداد اوّلین رویارویی نیروهای اسلامی با امریکا و پی‌ریزنده و بیان‌گر هویت نهضت اسلامی ایران به رهبری امام خمینی بود.
امریکا از چه زمانی به دخالت فعالانه در ایران اسلامی دست یازید؟ برای بسط سلطه خود چه راه‌هایی را پیمود و چه نقشه‌هایی را ترسیم کرد و چگونه با موانع احتمالی به مبارزه برخاست؟ چگونه دخالت امریکا منجر به قیام 15 خرداد گردید و پیامدهای آن چه بود و چگونه بعد از آن به سلطه‌گری بی‌رقیب در ایران مبدل شد؟ این همه، سؤالاتی هستند که «تاریخ قیام 15 خرداد به روایت اسناد» در صدد است تا بدان پاسخ دهد و گوشه‌هایی از این سلطه را به روایت اسناد بازگو کند. این اثر به‌‌کوشش جواد منصوری فراهم شده و پس از یکسال بحث و اصلاح با محققان این مرکز، به‌صورت کتاب حاضر درآمده است.
5. درآمدی بر نظریه سیاسی امام خمینی(تألیف محمدرضا دهشیری)
امام خمینی (ره) به عنوان نظریه پرداز نظام جمهوری اسلامی و معمار آن در زمینه نهادسازی و تبیین جهت گیریها و رویکردهای سیاسی، دریای اندیشه ای را به وجود آوردند که از زلال اسلام ناب محمدی (ص) سرچشمه گرفته بود.ایشان نه تنها در بعد عملی، که از جنبه های نظری نیز توانست شالوده اندیشه ای حکومتی را بنا نهد که از ره یافت ایشان به نقش سازنده و بالنده اسلام در جامعه و پیوند عمیق و ناگسستنی بین دین و سیاست ریشه گرفته بود.در این کتاب سعی شده است نظریه های سیاسی امام خمینی در چهار حوزه نهضتی، دفاعی، مبانی سیاست حکومتی و سیاست خارجی مورد بررسی قرار گیرد.
6. ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه امام خمینی(تألیف بهرام اخوان کاظمی)
قرن بیستم را می‌توان قرنی به‌شمار آورد که جهان وقایع و تحولات بی‌نظیری را در همه‌ی عرصه‌ها شاهد بود و هنوز هم در یازدهمین سال از قرن بیست‌ویکم، در بسیاری از محافل و مجامع علمی، فرهنگی، سیاسی و ... صحبت از مرور و بررسی رویدادها و دستاوردهای سده‌ی بیستم است. بسیاری از صاحب‌نظران، پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به تبع آن، رشد روزافزون اسلام‌گرایی در بیشتر مناطق عالم را از رخدادهای مهم قرن مزبور به‌شمار آورده‌اند و با گذشت 31 سال از این واقعه، هنوز با رهیافت‌های متعدد، به تحقیق در این‌باره مشغول‌اند. دراین‌میان، بدیهی است سهم نویسندگان و صاحب‌نظران ایرانی و خصوصاً افرادی بیشتر است که خود با همه‌ی وجودشان این انقلاب را در همه‌ی مراحل لمس نموده‌اند و به‌عبارتی با آن زندگی کرده‌اند. وظیفه‌ی این عده در تبیین و تحلیل انقلاب اسلامی و شناساندن واقعیت‌های آن به همه‌ی جهانیان، از دیگران سنگین‌تر است. در همین زمینه و با احساسِ چنین مسئولیتی، کتاب حاضر تألیف شده است. سعی در گشودن منظر و رهیافتی جدید، در موضوع نظریه‌ی ولایت مطلقه‌‌‌‌ی فقیه (با بررسی ثبات، تداوم یا گسست این نظریه، در سیره‌ی نظری و عملی امام خمینی) و تلاش به منظور ارائه‌ی واقعیت‌های تاریخی و تئوریک این نظریه به شیوه‌ی علمی و روشمند، و تأکید بر آنها، از اهداف مهم این پژوهش است. درحقیقت کتاب حاضر در پی تبیین واقعیت‌های نظری و تاریخی درباره‌ی بخش‌های اصلی اندیشه‌ی سیاسی حضرت امام (ره) است. محقق در این کتاب کوشیده با بررسی علمی و دقیق آثار و اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره)، ثبات و استمرار ولایت مطلقه فقیه را در اندیشه و سیره‌ی ایشان تبیین کند.
7. اندیشه سیاسی امام خمینی (تألیف مریم‌السادات حسینی)
اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی مبتنی بر اسلام است. در این اندیشه، ساماندهی زندگی سیاسی جامعه‌ی اسلامی محور تأسیس نظام سیاسی بوده و با توجه به اهمیت ساماندهی حیات سیاسی و اجتماعیِ انسانِ مسلمان در جامعه‌ی اسلامی و با هدف فراهم‌کردن امکانات رشد و تعالی او و با پیش‌فرض‌های برخاسته از دین و اهداف آن به پیش می‌رود. مبانی اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی متأثر از اندیشه‌ی سیاسی اسلام، در حوزه‌ی مبانی و پیش‌فرض‌های کلامی، فلسفی و اخلاقی ثابت است اما در زمینه‌ها و شرایط محیطی و در چارچوب مبانی و اصول و قواعد، متغیر و منعطف و متأثر از ارزیابی شرایط و اقتضائات زمانی و مکانی جوامع اسلامی است. از این رو در اندیشه‌ی سیاسی شیعه، مسئله‌ی پیروی از مجتهد واجد شرایط زنده مورد تأکید قرار گرفته است. اندیشه‌ی امام خمینی از سال 1341ش براساس رویکرد شیعی برای اصلاح وضع موجود باعث تحول در رویکرد نظری و کارکرد اجتماعی و سیاسی عالمان شد و در این مسیر هم به هدایت رفتارهای سیاسی خود و مقلدان پرداخت و تقیه یعنی اندیشه و عمل سیاسیِ معطوف به حفظ شیعه کنار رفت و اندیشه‌ی اسلام انقلابی محورِ تلاش‌ها واقع شد.
در این اثر به بررسی مبانی اندیشه‌ی امام در فلسفه، عرفان و اندیشه‌ی سیاسی اسلام پرداخته شده است. منابع و متون اندیشه‌ای امام خمینی معرفی شده‌اند، بنیادهای نظری اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به مباحث مهم و بنیادین اشاره شده است. در ضمن مبانی معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی، عرفانی، کلامی و فقهی و اصولی اندیشه‌ی سیاسی ایشان مورد بررسی قرار گرفته است.
در بررسی مباحث مهم اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی هم به بحث از دین و سیاست، ضرورت حکومت، حکومت مطلوب، ویژگی‌های حاکم اسلامی، شرایط ولی‌فقیه، اندیشه‌ی جمهوری اسلامی، نقش مردم در مشروعیت حاکم و حکومت اسلامی، محدوده‌ی اختیارات حکومت اسلامی و وظایف و جهت‌گیری‌های حکومت اسلامی پرداخته شده است.
