کتابخانه من خطه پهناور فرمانروایی من است.
ویلیام شکسپیر
کتاب اخلاقی یا غیراخلاقی حرف واهی است. کتابها یا خوب نوشته شدهاند یا بد.
اسکار وایلد
من از صدقه سری تلویزیون بسیار چیزها آموختهام. به محض اینکه کسی آن را روشن کند، میروم به کتابخانهام و کتابی خوب میخوانم.
گروچو مارکس
علاج دلتنگی کنجکاوی است، اما کنجکاوی را علاجی نیست.
الن پار
قدرت تخیل مهمتر از معلومات است…
آلبرت انیشتین
هر که چیزی را نداند چیز دیگری را میداند.
ضربالمثل کنیایی
من معضلی ندیدهام که با یک ساعت چیز خواندن تسکین نیافته باشد.
شارل دسکونرا
یک کتاب خوب را باید در جوانی خواند، سپس در میانسالی و بار دیگر در پیری، چنان که یک بنای زیبا را باید در روشنی بامداد و در نیمروز و در مهتاب دید.
رابرتسون دیویس
بخش بزرگی از کشور را میتوان در کتابها پیمود.
اندرو لنگ
پس از آنکه از دست استادان رستیم، اینکه چند مرده حلاج میشویم بستگی دارد که چه بخوانیم. بزرگترین دانشگاه مجموعهای کتاب است.
تاماس کارلایل
کتابخانه خوب جایی است، کاخی است که ذهنیات والای همه ملتها و نسلها در آن درهم میآمیزند.
سمیوئل نیگر
فرهنگ، بازگشایی ذهن و روان است.
جواهر لعلنهرو
کتابخانه آزاد عمومی برترین گهواره دموکراسی در جهان است. در این جمهوری دانش و ادب رتبه، مقام و ثروت کوچکترین جایگاه ندارند.
اندرو کارنگی
آموختن بدون اندیشیدن تلاش بیهوده است؛ اندیشیدن بدون آموختن خطرناک است.
ضربالمثل چینی
من همیشه آن کاری را میکنم که نمیتوانم بکنم، که شاید بیاموزم چگونه آن کار را بکنم.
پابلو پیکاسو
هرگز نباید فراموش کنیم که هنر نوعی تبلیغ نیست، نوعی حقیقت است.
جان اف. کندی
بینش کافی نیست، باید همراه باشد با جرات ورزیدن. فایده ندارد که از پایین پلکان به بالا بنگریم، باید از پلهها بالا رفت.
واسلاو هاول
راز ازلی جهان درکپذیری آن است.
آلبرت انیشتین
دریغ از کتابی و گوشه دنجی
جان ویلسن
من همیشه تصور کردهام که بهشت گونهای کتابخانه خواهد بود.
خورخه لوییس بورخس
به حکم بزرگان، قلم تواناتر از شمشیر است.
ادوارد بالور- لیتون
از لحظهای که کتاب شما را به دست گرفتم تا آن را زمین گذاشتم از خنده رودهبر شدم. روزی آن را خواهم خواند.
گروچو مارکس
همین که بدانی در پایان روزی طولانی کتاب خوبی در انتظارت است، روز را خوشتر میگذرانی.
کاتلین نریاس
آموزشوپرورش بهترین توشه پیری است.
ارسطو
کلماتی که جان را برافروزد ارزشمندتر از جواهر است.
حضرت عنایتخان
هیچ سرگرمیای به ارزانی خواندن و هیچ لذتی چنین پایدار نیست.
لیدی مری ورتلی مونتگیو
حقیقت ندارد که ما فقط یک بار زندگی میکنیم، اگر بتوانیم بخوانیم، میتوانیم هر چه بخواهیم زندگی به انواع گوناگون داشته باشیم.
س.ی.هایاکاوا
همیشه چیزی بخوان که اگر وسط آن مردی شایسته نمایی.
پ.ج.ارورک
وقتی فکرهای دلتنگکننده حمله میآورند، هیچچیز به اندازه شتافتن به سوی کتابهایم به من کمک نمیکند. بیدرنگ جذب آنها میشوم و ابرهای تیره از مغزم میروند.
میشل دمونتنی
کتابخانه زرادخانه آزادی است.
ناشناس
خواندن، دنکیشوت را آقای محترمی کرد. باور به خواندههایش او را دیوانه کرد.
جورج برناردشا
کتابهایی را بخوان که گاز میگیرند و نیش میزنند.
فرانتس کافکا
معرفت یگانه نیکی است و جهالت یگانه بدی.
سقراط
وقتی میخوانی بهترین معاشران را برگزین.
سیدنی اسمیت
فرهنگ: فریاد آدمیان در برابر سرنوشتشان
آلبر کامو
کتاب را هیچگاه از روی فیلمش قضاوت نکن.
ج.و.ایگان
فرزانهترین ذهن هنوز چیزی دارد که بیاموزد.
جورج سانتایان
درس تندخوانی گرفتم و جنگوصلح را در بیست دقیقه خواندم. درباره روسیه است.
وودی آلن
انسان را خواندن کامل، نوشتن دقیق، تبادل رای آماده میکند.
فرانسیس بیکن
ذهن ظرف نیست که پر شود، آتشی است که باید مشتعل شود.
پلوتارک
معرفت را بر ثروت ترجیح دهید، چون یکی گذراست، دیگری پایدار.
سقراط
از دانش بیثمر چه بس شعف خیزد.
برتراند راسل
آموزشوپرورش آن نیست که چه اندازه به ذهن سپردهاید، یا چه اندازه میدانید، بلکه آن است که بتوانید تمییز دهید چه میدانید و چه نمیدانید.
آناتول فرانس
چه بسیار کسان که با خواندن یک کتاب دورانی نو در زندگی خود گشودهاند.
هنری دیوید تورو
مهارت در نویسندگی آفریدن زمینهای است که دیگری را به فکر بیندازی.
ادوین اشلاسبرگ
به کتابسوزها نپیوندید. خیال نکنید با کتمان شواهد خطاها را میپوشانید گویی که هرگز وجود نداشتند. نترسید که به کتابخانهتان بروید و هر کتابی را بخوانید…
دوایت ایزنهاور
معرفت در کتابخانه رایگان است، فقط بیچنته نیایید.
ناشناس
از نوشتن هم به اندازه خواندن بیاموزید.
لرد اکتن
در ادبیات مانند عشق، از گزیده دیگران شگفتزده میشویم.
اندرو موروئا
تاریخ خاطره مردمان است، بشر بدون خاطره به سطح پستترین حیوانات نزول میکند.
ملکم ایکس
به این همه زیبایی پیرامونت بیندیش و خوش باشد.
آن فرانک
همه ما توانایی داریم. تفاوت در این است که آن را چگونه به کار ببندیم.
استیوی واندار
برای انجام کارهای بزرگ باید هم رویا در سر پرورد و هم عمل کرد.
آناتول فرانس
اگر دانشی دارید، بگذارید دیگران شمعهایشان را به آن بیفروزند.
مارگارت فولر
قدر رویاهایتان را بدانید، چون زندگی بیرویا پرنده بال و پر شکستهای است که نمیتواند پرواز کند.
لانگستون هیوز
مغز پرنشانه ذهن پرسخاوت است.
ضربالمثل عرب بادیهنشین
دانایی با شگفتی آغاز میشود.
سقراط
دو گونه دانش داریم؛ مطلبی را یا ما خود میدانیم، یا میدانیم کجا میتوانیم درباره آن اطلاعات پیدا کنیم.
سیموئل جانسون
چیزی شناخته نشده جایی در انتظار شناخته شدن است.
کارل ساگان
پاسخ قطعی جاری تقریبا هر پرسشی را میتوان درون چهار دیوار بیشتر کتابخانهها یافت.
آرتوراسش
فرهنگی که میکوشد انحصاری باشد زنده نمیماند.
ماهاتما گاندی
باید بیاموزیم برادروار با هم به سربریم یا احمقوار با هم از بین برویم.
مارتین لوتر کینگ
هیچکس فقیر نیست جز فرد بیمعرفت.
تلمود
کتابخانهها مخزن نیرو، وقار و ذکاوتاند.
جرمین گریر
هر روز چیزی بخوان که هیچ کس دیگر نمیخواند، هر روز چیزی بیندیش که هیچکس دیگر نمیاندیشد، هر روز کاری بکن که هیچ احمق دیگری نمیکند. برای ذهن بد است که همیشه همرای دیگران باشد.
کریستفر مورلی
دانایی توانایی است.
فرانسیس بیکن
از خواندن یک کتاب دو هدف برآورده میشود؛ یکی اینکه از آن لذت میبرید، دیگر آنکه میتوانید دربارهاش لاف بزنید.
برتراند راسل
کتابی درباره تندرستی میخوانی، مواظب باش، از یک غلط چاپی ممکن است بمیری.
مارک تواین
از پاسخهای هر کس میتوان فهمید آیا زیرک است. از پرسشهای هر کس میتوان فهمید آیا عاقل است.
محفوظ نجیب
کتاب باغی است که میتوان در جیب حمل کرد.
ضربالمثل عربی
پنج شنبه فیروزهای/ تألیف: سارا عرفانی/ انتشارات: نیستان/ تعداد صفحات: 373
این کتاب با موضوع زیارت و امام رضا علیه السلام نوشته شده است و ماجرایش درباره زیارت تعدادی دانشجو است که در قالب اردوی دانشجویی به زیارت امام رضا علیه السلام میروند.خدا میخواست زنده بمانی/ انتشارات روایت فتح/ فاطمه غفاری/ تعداد صفحات: 237
این کتاب به بیان سرگذشت سرلشگر صیاد شیرازی میپردازد. وی در بامداد 21 فروردین 1378، در حال خروج از منزل، توسط منافقین در پوشش رفتگر، به شهادت رسید .
پس
ماندههای زخم خورده مرصاد در صبح روز 21 فروردین 78 ، فاتح بزرگ فتح
المبین و بیت المقدس و یکی از بزرگترین سرمایههای کشور را در تروری
ناجوانمردانه آماج تیرهای کینه خود قرار دادند و قامت استوار امیر ارتش
اسلام را به خاک افکندند، روحش شاد.
شهید
شجاع و ارجمند ارتش جمهوری اسلامی ایران، در 16 فروردین 1378، همزمان با
عید سعید غدیرخم به درجه سرلشکری نایل آمد و چند روز بعد، با افتخار شهادت،
به درجه سپهبدی ارتقا یافت. شهید صیاد شیرازی پس از دریافت درجه سرلشکری
خطاب به خانواده اش می گوید:
«بسیار
شاد و خرسندم؛ البته نه به خاطر دریافت این درجه، بلکه به خاطر رضایتی که
امید دارم امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف و مقام معظم رهبری از من
داشته باشند. مقام، درجه و اسم و رسم در نظر من هیچ جایگاهی ندارد».
المراقبات/تألیف: عارف کامل میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، ترجمه: رضا رجبزاده/ انتشارات: رسالت قلم/ تعداد صفحات: 544
این کتاب یکی از تألیفات گرانسنگ آیت الحق مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی است که از احادیث صحیح و گهر بار ائمه علیهم السلام، ادعیه و اوراد مخصوص به ایام و لیالی و ماه و سال از منابع موثّق را در آن گردآوری نموده است.
جایگاه این کتاب در نزد ارباب باطن بسیار رفیع است. علامه طباطبائی درباره این کتاب تقریظی چنین دارند:
" ... این کتاب دریایی است پر از مروارید که در پیمانه نگنجد ... در این کتاب لطائف و تیز بینیهایی است که همیشه اهل ولایت الهی از آن مراقبت میکردند."
و یا مرحوم امام خمینی (رحمه الله علیه) در فرازی میفرمایند: " ای عزیز ... از علمای معاصر کتب شیخ جلیل القدر، عارف بالله حاج میرزا جواد تبریزی قدس سره را مطالعه نما، شاید انشاالله ازین تابّی و تعسّف خارج شوی."
در بخشی از مقدمه کتاب، میخوانیم: "و ای نفس! بدان که میتوانی نزدیکی و رضایت او را در مدت یک روز بلکه در یک ساعت و یک لحظه بدست آوری. به شرط اینکه بدانی نیت تو در ترک غیر خدا و قصد دیدار او صادقانه و پاک است. زیرا او حاضر است نه غایب ... به آسانی میتوانی از روزهای سال مراقبت کرده و (در عمر خود) برای یک بار بعضی از اعمال سال را انجام بدهی."بیانات مقام معظّم رهبری مدظلّه العالی در دیدار مسئولان کتابخانهها و کتابداران 1390/04/29
مجموعهى دستاندرکاران امر کتاب - چه شما که کتابدارید، چه مدیریت کتابخانهها، چهآن کسانى که در وزارت ارشاد مسئول این کارند، چه خود ناشران محترم - باید توجه کنندکه مواد تغذیة معنوى سالم، مفید و مقوى بایستى در سطح جامعه منتشر شود.
با عنایت به سخنان مقام معظّم رهبری و تأکیدات و رهنمودهای ایشان در خصوص لزوم ترویج فرهنگ کتابخوانی و معرفی کتابهای مفید و ارزشمند به عنوان غذای معنوی سالم ، اداره کل فرهنگی نهاد کتابخانههای عمومی کشور در راستای ترویج فرهنگ مطالعه مفید و تحقق منویات مقام معظّم رهبری طرح با کتاب زندگی کنیم را برای اجرا در سال 1395 که به نام سال ملی خواندن است3 را ارائه نموده است. در این طرح برای هر ماه 4 عنوان کتاب برای اقشار مختلف و در موضوعات و مناسبتهای مختلف انتخاب میشود و به منظور ترویج فرهنگ مطالعه و محوریت آن 4 کتاب فعالیتهای کتاب محور متنوعی در کتابخانه به یاری اعضا و علاقمندان انجام میگیرد. تمرکز بر این 4 کتاب با توجه به دقّت عملی که برای گزینش آنها انجام شده است و تلاش برای خوانش آنها با برگزاری طرحهای متنوع کتاب محور برای سلایق مختلف و اقشار گوناگون باعث میشود تا ضمن ارتقای میزان نرخ مطالعه مفید، برخی معضلات فرهنگ و اجتماعی نیز در سایه آگاهی رسانی کتابها مرتفع شود، إن شاء الله.
ردیف |
عنوان |
نویسنده | ناشر |
1 |
مطلع مهر | امیر حسین بانکی پور فرد |
حدیث راه عشق |
2 |
پنجشنبه فیروزه ای | سارا عرفانی |
کتاب نیستان |
3 |
خدا میخواست زنده بمانی | فاطمه غفاری |
روایت فتح |
4 |
المراقبات |
جواد بن شفیع ملکی تبریزی |
حضور |
مطلع مهر
موضوع : انتخاب همسر
نویسنده : امیر حسین بانکی فرد
تاریخ چاپ : 1386
تعداد صفحات : 288 صفحه
نوبت چاپ : پنجاه و پنجم
درباره کتاب :
این کتاب تلاش کرده تا در موضوعات مختلفی که مبتلا به مراحل ازدواج از تعیین ملاکها تا خواستگاری و تعیین مهر و تحقیق و…. مجموعه ای از راهنماها و سوالات و اشکالات مختلف را ارائه کرده و به تناسب هر فصل رجوع جدی نیز به آیات و روایات داشته باشد.
پاسخ های کتاب به بعضی مسائل نیز دانسته یا ندانسته بدون ارجاع با برخی احادیث تطابق دارد و می توان از این کتاب به مجموعه ای جامع و کاربردی برای افراد در معرض ازدواج و خانواده های آن ها نام برد که هیچ یک از مجموعه های مشابه فرصت های مانند آن نیافته اند.
از جمله شبهای بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است.معروف به لیلة الرغائب، اعمال مخصوصی در این شب ذکر شده که به واسطه آن اعمال برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر میشود.
نماز لیلة الرغایب: اولین شب جمعه ی ماه رجب (به شرطی که جمعه یکم رجب نباشد!)
مطابق توصیه رسول خدا ص؛ اولین پنجشنبه از ماه رجب را روزه می گیری؛ -روزه مستحبی- بعد از مغرب و اگر روزه هستید بعد از افطار؛ بین نماز مغرب و عشاء ۶ نماز دور کعتی (جمعا ۱۲رکعت)به این تکیفیت بخوانید:
در هر رکعت؛ یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود.
پس از سلامِ نماز ششم، هفتاد بگویید: "اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله"
سپس در حال سجده هفتاد بار بگویید: "سبوحٌ قدوسٌ رب الملائکة والروح"
پس از سجده، هفتاد بار بگویید: "رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم"
دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذکر "سبوح قدوس رب الملائکة والروح"
حالا وقت بیان حاجت هاست با دلی پر امید بگویید و حتما در دعاها و درخواست های فارسی تاکید کنید "با عافیت" و صلوات چاشنی همیشگی دعاهایمان باشد. ان شاء الله به استجابت می رسد.
التماس دعا
پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) در فضیلت این نماز می فرماید: کسی که این نماز را بخواند، شب اول قبرش خدای متعال ثواب این نماز را با زیباترین صورت و با روی گشاده و درخشان و با زبان فصیح به سویش می فرستد. پس او به آن فرد میگوید: ای حبیب من، بشارت بر تو باد که از هر شدت و سختی نجات یافتی.
میّت میپرسد تو کیستی؟ به خدا سوگند که من صورتی زیباتر از تو ندیدهام و کلامی شیرین تر از کلام تو نشنیدهام و بویی، بهتر از بوی تو نبوئیدهام. آن زیباروی پاسخ میدهد: من ثواب آن نمازی هستم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال به جا آوردی. امشب به نزد تو آمدهام تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود و قیامت بر پا شود، من سایه بر سر تو خواهم افکند.
| |||
ساعت کاری کتابخانه در نیمه اول سال 1397:
شنبه تا چهارشنبه : از ساعت 7 تا21
پنج شنبه: از ساعت 7 تا 12:30
ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان شرافت زیادی دارند و در فضیلت آنها روایات بسیاری وارد شده است. از حضرت رسول (صلى الله علیه و آله) روایت شده که: ماه رجب ماه بزرگ خدا است و ماهى در حرمت و فضیلت به آن نمىرسد و جنگیدن با کافران در این ماه حرام است و رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است کسى که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودى خدای بزرگ میگردد و غضب الهى از او دور می گردد و درى از درهاى جهنم بر روى او بسته گردد.
از حضرت موسى
بن جعفر(علیهماالسلام) روایت شده است که: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه
بگیرد، آتش جهنم یک سال، از او دور شود و هر کس سه روز از آن را روزه
بگیرد بهشت بر او واجب می گردد.
و همچنین فرمود که: رجب نام نهرى است
در بهشت که از شیر سفیدتر و از عسل شیرینتر است. هر کس یک روز از رجب را
روزه بگیرد البته از آن نهر بیاشامد.
از امام صادق(علیه
السلام) روایت است که حضرت رسول اکرم( صلى الله علیه و آله) فرمود که: ماه
رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا
آمرزنده و مهربان است و رجب را "أصب" مىگویند زیرا که رحمت خدا در این ماه
بر امت من بسیار ریخته مىشود پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ
أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ».
ابن بابویه
از سالم روایت کرده است که گفت: در اواخر ماه رجب که چند روز از آن مانده
بود، خدمت امام صادق(علیه السلام)رسیدم. وقتی نظر مبارک آن حضرت بر من
افتاد فرمود که آیا در این ماه روزه گرفتهاى؟ گفتم نه والله اى فرزند رسول
خدا. فرمود که آنقدر ثواب از تو فوت شده است که قدر آن را به غیر از خدا
کسى نمىداند به درستى که این ماهى است که خدا آن را بر ماههاى دیگر فضیلت
داده و حرمت آن را عظیم نموده و گرامی داشتن روزه دار را در این ماه بر
خود واجب گردانیده است.
پس گفتم یابن رسول الله اگر
در باقیمانده این ماه روزه بدارم آیا به بعضى از ثواب روزهداران آن نائل
مىگردم؟ فرمود: اى سالم هر کس یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد خدا او
را ایمن گرداند از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر
کس دو روز از آخر این ماه را روزه بگیرد از صراط به آسانى بگذرد و هر کس سه
روز از آخر این ماه را روزه بگیرد ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از
شدتها و هولهاى آن روز و برات بیزارى از آتش جهنم به او عطا کنند. و بدان
که براى روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده که اگر شخصی
قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن
را دریابد: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لا یَنْبَغِى
التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ
لَبِسَ الْعِزََّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ .
اعمال مشترک ماه مبارک رجب
اینها اعمالی است که انجام دادن آنها متعلق به همه ماه است و اختصاصى به روز معینی ندارد و آن چند مورد است :
1- در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدین(علیه السلام) در حجر در غره خواندند، خوانده شود:
"یَا
مَنْ یَمْلِکُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ
لِکُلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْکَ سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ
وَ مَوَاعِیدُکَ الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیکَ الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُکَ
الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ
مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّکَ
عَلَى کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ ."
2- دعایی را که از امام صادق(علیه السلام) روایت شده، خوانده شود:
«خَابَ
الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِکَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَکَ وَ
ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِکَ وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ
انْتَجَعَ فَضْلَکَ بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُکَ
مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُکَ
مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاکَ وَ حِلْمُکَ
مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ
سَبِیلُکَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِى هُدَى
الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِى اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا
تَجْعَلْنِى مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِى یَوْمَ
الدِّینِ .»
3- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که در ماه رجب این خوانده شود:
«اللَّهُمَّ
إِنِّى أَسْأَلُکَ صَبْرَ الشَّاکِرِینَ لَکَ وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ
مِنْکَ وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَکَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِىُّ
الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُکَ الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِىُّ
الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاکَ عَلَى فَقْرِى وَ بِحِلْمِکَ
عَلَى جَهْلِى وَ بِقُوَّتِکَ عَلَى ضَعْفِى یَا قَوِىُّ یَا عَزِیزُ
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ
وَ اکْفِنِى مَا أَهَمَّنِى مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا
أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»
قابل توجه است که ادعیه دیگری نیز برای این ماه عزیز ذکر شده است که میتوانید به مفاتیح الجنان مبحث اعمال ماه رجب رجوع نمایید .
4- از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت شده که: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید:
«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و کسى که چهار صد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید.
5- از
نبی مکرم اسلام روایت است: کسى که در ماه رجب هزار مرتبه "لا إِلَهَ إِلا
اللهُ" بگوید خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد
شهر در بهشت بنا فرماید .
6- روایت است کسى که در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید:
"أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ" و پس از اتمام ذکر، دستها را بلند کند و بگوید: "اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى وَ تُبْ عَلَىَّ" اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به برکت ماه رجب، آتش او را مس نکند .
7- در کل این ماه هزار مرتبه ذکر:
أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ " گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .
8-
سید بن طاووس در اقبال از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فضیلت
بسیاری براى خواندن سوره قل هو الله أحد نقل کرده است که ده هزار مرتبه یا
هزار مرتبه یا صد مرتبه در این ماه تلاوت شود. و نیز روایت کرده که هر کس
در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند براى او در
قیامت نورى شود که او را به بهشت بکشاند.
9-
سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت کرده که: هر
کس در روز جمعه ماه رجب، مابین نماز ظهر و عصر، چهار رکعت نماز بگزارد و در
هر رکعت حمد یک مرتبه و آیة الکرسى هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه
بخواند، و سپس ده مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا
هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» حق تعالى براى او از روزى که این نماز را
گزارده تا روزى که بمیرد هر روز هزار حسنه به او عطا فرماید، و او را به
هر آیهای که خوانده شهرى در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت
از دُرّ سفید دهد و تزویج فرماید او را حورالعین و از او راضى شود .
10-
سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا
که روایت شده هر کس در یکى از ماههاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق
تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.
11-
از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است که: هر کس در یک شب
از شبهاى ماه رجب ده رکعت نماز به این نحو که در هر رکعت حمد و قل یا
ایها الکافرون یک مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را
میآمرزد.
اعمال شب و روز اول ماه رجب
شب اول
این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است .
1- وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید:
اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّکَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.
و
از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که چون هلال رجب را مىدید
مىگفت: اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا
شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ حِفْظِ
اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَ
الْعَطَشَ.
2- غسل.
حضرت
رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فرمودهاند: هر کس ماه رجب را درک کند و
اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک میشود مانند روزى
که از مادر متولد شده است.
3- زیارت امام حسین علیه السلام .
4-
بعد از نماز مغرب بیست رکعت، یعنی 10 تا دو رکعتی نماز گزارده شود. تا
خود، اهل، مال و اولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد.
5- بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز گزارده شود بدین نحو:
در
رکعت اول حمد و ألم نشرح یک مرتبه و توحید سه مرتبه و در رکعت دوم حمد و
ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه لا إِلَهَ
إِلا اللهُ بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را
بیامرزد مانند روزى که از مادر متولد شده است.
روز اول رجب
این روز، روز شریفى است و برای آن چند عمل ذکر شده است:
1- روزه .
روایت
شده که حضرت نوح (علیه السلام) در این روز به کشتى سوار شد و به کسانى که
همراه او بودند امر فرمود روزه بگیرند که هر کس این روز را روزه بگیرد، آتش
جهنم یک سال از او دور شود .
2- غسل .
3- زیارت امام حسین علیه السلام.
از
امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت شده است که: هر کس امام حسین (علیه
السلام) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. البته قابل
ذکر است که زیارت از راه دور هم مورد قبول است ان شاء الله.
ولادت با سعادت خورشید علم، مخزن الاسرار توحید
شکافنده معماهاى وجود، حضرت امام محمد باقر علیه السلام مبارک باد
به مناسبت بزرگداشت شهادت شهید سید مرتضی آوینی نمایشگاه کتب موجود از این شهید بزرگوار در کتابخانه جهت مطالعه علاقمندان گرد آوری شده است
زندگینامه شهید سید مرتضی آوینی
شهید سید مرتضی آوینی در شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد تحصیلات ابتدایی و متوسطهی خود را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند و سپس به عنوان دانشجوی معماری وارد دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد او از کودکی با هنر انس داشت؛ شعر میسرود داستان و مقاله مینوشت و نقاشی میکرد تحصیلات دانشگاهیاش را نیز در رشتهای به انجام رساند که به طبع هنری او سازگار بود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را کنار گذاشت و به اقتضای ضرورتهای انقلاب به فیلمسازی پرداخت:
"حقیر دارای فوق لیسانس معماری از دانشکدهی هنرهای زیبا هستم اما کاری را که اکنون انجام میدهم نباید به تحصیلاتم مربوط دانست حقیر هرچه آموختهام از خارج دانشگاه است بنده با یقین کامل میگویم که تخصص حقیقی در سایهی تعهد اسلامی به دست میآید و لاغیر قبل از انقلاب بنده فیلم نمیساختهام اگرچه با سینما آشنایی داشتهام. اشتغال اساسی حقیر قبل از انقلاب در ادبیات بوده است... با شروع انقلاب تمام نوشتههای خویش را - اعم از تراوشات فلسفی، داستانهای کوتاه، اشعار و... - در چند گونی ریختم و سوزاندم و تصمیم گرفتم که دیگر چیزی که "حدیث نفس" باشد ننویسم و دیگر از "خودم" سخنی به میان نیاورم... سعی کردم که "خودم" را از میان بردارم تا هرچه هست خدا باشد، و خدا را شکر بر این تصمیم وفادار ماندهام. البته آن چه که انسان مینویسد همیشه تراوشات درونی خود اوست همهی هنرها این چنین هستند کسی هم که فیلم میسازد اثر تراوشات درونی خود اوست اما اگر انسان خود را در خدا فانی کند، آنگاه این خداست که در آثار او جلوهگر میشود حقیر این چنین ادعایی ندارم ولی سعیم بر این بوده است."
شهید آوینی فیلمسازی را در اوایل پیروزی انقلاب با ساختن چند مجموعه دربارهی غائلهی گنبد (مجموعهی شش روز در ترکمن صحرا)، سیل خوزستان و ظلم خوانین (مجموعهی مستند خان گزیدهها) آغاز کرد
"با شروع کار جهاد سازندگی در سال 58 به روستاها رفتیم که برای خدا بیل بزنیم بعدها ضرورتهای موجود رفتهرفته ما را به فیلمسازی کشاند... ما از ابتدا در گروه جهاد نیتمان این بود که نسبت به همهی وقایعی که برای انقلاب اسلام و نظام پیش میآید عکسالعمل نشان بدهیم مثلاً سیل خوزستان که واقع شد، همان گروهی که بعدها مجموعهی حقیقت را ساختیم به خوزستان رفتیم و یک گزارش مفصل تهیه کردیم آن گزارش در واقع جزو اولین کارهایمان در گروه جهاد بود بعد، غائله ی خسرو و ناصر قشقایی پیش آمد و مابه فیروزآباد، آباده و مناطق درگیری رفتیم... وقتی فیروزآباد در محاصره بود، ما با مشکلات زیادی از خط محاصره گذشتیم و خودمان را به فیروزآباد رساندیم. در واقع اولین صحنههای جنگ را ما در آنجا، در جنگ با خوانین گرفتیم.
گروه جهاد اولین گروهی بود که بلافاصله بعد از شروع جنگ به جبهه رفت دو تن از اعضای گروه در همان روزهای او جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، در حالی که تیر به شانهاش خورده بود، از حلقهی محاصره گریخت. گروه بار دیگر تشکل یافت و در روزهای محاصرهی خرمشهر برای تهیهی فیلم وارد این شهر شد:
"وقتی به خرمشهر رسیدیم هنوز خونینشهر نشده بود شهر هنوز سرپا بود، اگرچه احساس نمیشد که این حالت زیاد پر دوام باشد، و زیاد هم دوام نیاورد ما به تهران بازگشتیم و شبانهروز پای میز موویلا کار کردیم تا اولین فیلم مستند جنگی دربارهی خرمشهر از تلویزیون پخش شد؛ فتح خون."
مجموعهی یازده قسمتی "حقیقت" کار بعدی گروه محسوب میشد که یکی از هدفهای آن ترسیم علل سقوط خرمشهر بود.
"یک هفتهای نگذشته بود که خرمشهر سقوط کرد و ما در جستوجوی "حقیقت" ماجرا به آبادان رفتیم که سخت در محاصره بود تولید مجموعهی حقیقت این گونه آغاز شد."
کار گروه جهاد در جبههها ادامه یافت و با شروع عملیات والفجر هشت، شکل کاملاً منسجم و به هم پیوستهای پیدا کرد آغاز تهیهی مجموعهی زیبا و ماندگار روایت فتح که بعد از این عملیات تا پایان جنگ به طور منظم از تلویزیون پخش شد به همان ایام باز میگردد. شهید آوینی دربارهی انگیزهی گروه جهاد در ساختن این مجموعه که نزدیک به هفتاد برنامه است چنین میگوید:
"انگیزش درونی هنرمندانی که در واحد تلویزیونی جهاد سازندگی جمع آمده بودند آنها را به جبهههای دفاع مقدس میکشاند وظایف و تعهدات اداری.
اولین شهیدی که دادیم علی طالبی بود که در عملیات طریق القدس به شهادت رسید و آخرینشان مهدی فلاحتپور است که همین امسال "1371" در لبنان شهید شد... و خوب، دیگر چیزی برای گفتن نمانده است، جز آن که ما خسته نشدهایم و اگر باز جنگی پیش بیاید که پای انقلاب اسلامی در میان باشد، ما حاضریم. میدانید! زندهترین روزهای زندگی یک "مرد" آن روزهایی است که در مبارزه میگذراند و زندگی در تقابل با مرگ است که خودش را نشان میدهد.”
اواخر سال 1370 "موسسهی فرهنگی روایت فتح" به فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد تا به کار فیلمسازی مستند و سینمایی دربارهی دفاع مقدس بپردازد و تهیهی مجموعهی روایت فتح را که بعد از پذیرش قطعنامه رها شده بود ادامه دهد. شهید آوینی و گروه فیلمبرداران روایت فتح سفر به مناطق جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کمتر از یک سال کار تهیهی شش برنامه از مجموعهی ده قسمتی "شهری در آسمان" را به پایان رساندند ومقدمات تهیهی مجموعههای دیگری را دربارهی آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه تدارک دیدند. شهری در آسمان که به واقعهی محاصره، سقوط و باز پسگیری خرمشهر میپرداخت در ماههای آخر حیات زمینی شهید آوینی از تلویزیون پخش شد، اما برنامهی وی برای تکمیل این مجموعه و ساختن مجموعه های دیگر با شهادتش در روز جمعه بیستم فروردین 1372 در قتلگاه فکه ناتمام ماند.
شهید آوینی فعالیتهای مطبوعاتی خود را در اواخر سال 1362، هم زمان با مشارکت در جبههها و تهیهی فیلمهای مستند دربارهی جنگ، با نگارش مقالاتی در ماهنامهی "اعتصام" ارگان انجمن اسلامی آغاز کرد این مقالات طیف وسیعی از موضوعات سیاسی، حکمی، اعتقادی و عبادی را در بر میگرفت او طی یک مجموعه مقاله دربارهی "مبانی حاکمیت سیاسی در اسلام" آرا و اندیشههای رایج در مود دموکراسی، رای اکثریت، آزادی عقیده و برابری و مساوات را در نسبت با تفکر سیاسی ماخوذ از وحی و نهجالبلاغه و آرای سیاسی حضرت امام(ره) مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داد. مقالاتی نیز در تبیین حکومت اسلامی و ولایت فقیه در ربط و نسبت با حکومت الهی حضرت رسول(ص) در مدینه و خلافت امیرمؤمنان(ع) نوشت و اتصال انقلاب اسلامی را با نهضت انبیا علیهمالسلم و جایگاه آن با جنگهای صدر اسلام و قیام عاشوا و وجوه تمایز آن از جنگهایی که به خصوص در قرون اخیر واقع شدهاند و نیز برکات ظاهری و غیبی جنگ و ویژگی رزمآوران و بسیجیان، در زمرهی مطالبی بود که در "اعتصام" منتشر شد. در مضامین اعتقادی و عبادی نیز تحقیق و تفکر میکرد و حاصل کار خویش را به صورت مقالاتی چون "اشک، چشمهی تکامل". "تحقیقی در معنی صلوات" و "حج، تمثیل سلوک جمعی بشر" به چاپ میسپرد. در کنار نگارش این قبیل مقالات، مجموعه مقالاتی نیز با عنوان کلی "تحقیقی مکتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب" برای ماهنامهی "جهاد"، ارگان جهاد سازندگی، نوشت "بهشت زمینی"، "میمون برهنه!"، "تمدن اسراف و تبذیر"، "دیکتاتوری اقتصاد"، "از دیکتاتوری پول تا اقتصاد صلواتی"، "نظام آموزش و آرمان توسعه یافتگی"، "ترقی یا تکامل؟" و... از جمله مقالات آن مجموعه است. این مقالات بعد از شهادت او با عنوان "توسه و مبانی تمدن غرب" به چاپ رسید این دوره از کار نویسندگی شهید تا سال 1365 ادامه یافت. مقارن با همین سالها شهید آوینی علاوه برکارگردانی و مونتاژ مجموعهی "روایت فتح" نگارش متن آن را بر عهده داشت که بعدها قالب کتابی گرفت با عنوان "گنجینهی آسمانی". او در ماه محرم سال 1366 نگارش کتاب "فتح خون" (روایت محرم" را آغاز کرد و نه فصل از فصول دهگانهی آن را نوشت. اما در حالی که کار تحقیق در مورد وقایع روز عاشورا و شهادت بنیهاشم را انجام داده و نگارش فصل آخر را آغاز کرده بود به دلایلی کار را ناتمام گذاشت.
او در سال 1367 یک ترم در مجتمع دانشگاهی هنر تدریس کرد، ولی چون مفاد مورد نظرش برای تدریس با طرح دانشگاه همخوانی نداشت، از ادامهی تدریس صرفنظر کرد. مجموعهی مباحثی که برای تدریس فراهم شده بود، با بسط و شرح و تفسیر بیشتر در مقالهای بلند به نام "تاملاتی در ماهیت سینما" که در فصلنامهی "فارابی" به چاپ رسید و بعد در مقالاتی با عناوین "جذابی در سینما"، "آینهی جادو"، "قاب تصویر و زبان سینما"و... که از فروردین سال 1368 در ماهنامهی هنری "سوره" منتشر شد، تفصیل پیدا کرد. مجموعهی این مقالات در کتاب "آینهی جادو" که جلد اول از مجموعهی مقالات و نقدهای سینمایی اوست. جمعآوری و به چاپ سپرده شد.
سالهای 1368 تا 1372 دوران اوج فعالیت مطبوعاتی شهید آوینی است. آثار او در طی این دوره نیز موضوعات بسیار متنوعی را شامل میشود. هرچند آشنایی با سینما در طول مدتی بیش از ده سال مستندسازی و تجارب او در زمینهی کارگردانی مستند و به خصوص مونتاژ باعث شد که قبل از هرچیز به سینما بپردازد. ولی این مسئله موجب بیاعتنایی او نسبت به سایر هنرها نشد. او در کنار تالیف مقالات تئوریک درباره ماهیت سینما و نقد سینمای ایران و جهان، مقالات متعددی در مورد حقیقت هنر، هنر و عرفان، هنر جدید اعم از رمان، نقاشی، گرافیک و تئاتر، هنر دینی و سنتی، هنر انقلاب و... تالیف کرد که در ماهنامهی "سوره" به چاپ رسید. طی همین دوران در خصوص مبانی سیاسی. اعتقادی نظام اسلامی و ولایت فقیه، فرهنگ انقلاب در مواجهه با فرهنگ واحد جهانی و تهاجم فرهنگی غرب، غربزدگی و روشنفکری، تجدد و تحجر و موضوعات دیگر تفکر و تحقیق کرد و مقالاتی منتشر نمود.
مجموعهی آثار شهید آوینی در این دوره هم از حیث
کمیت، هم از جهت تنوع موضوعات و هم از نظر عمق معنا و اصالت تفکر و شیوایی
بیان اعجابآور است. در حالی که سرچشمهی اصلی تفکر او به قرآن،
نهجالبلاغه، کلمات معصومین علیهمالسلام و آثار و گفتار حضرت امام(ره) باز
میگشت. با تفکر فلسفی غرب و آرا، و نظریات متفکران غربی نیز آشنایی داشت و
با یقینی برآمده از نور حکمت، آنها را نقد و بررسی میکرد. او شناخت
مبانی فلسفی و سیر تاریخی فرهنگ و تمدن جدید را از لوازم مقابله با تهاجم
فرهنگی میدانست چرا که این شناخت زمینهی خروج از عالم غربی و غرب زدهی
کنونی را فراهم میکند و به بسط و گسترش فرهنگ و تفکر الهی مدد میرساند.
او بر این باور بود که با وقوع انقلاب اسلامی و ظهور انسان کاملی چون امام
خمینی(ره) بشر وارد عهد تاریخی جدیدی شده است که آن را "عصر توبهی بشریت"
مینامید. عصری که به انقلاب جهانی امام عصر(عج) و ظهور "دولت پایدار حق"
منتهی خواهد شد.
" پیام روز جهانی کتاب کودک " چهارده
فروردین روز جهانی کتاب کودک است که در این روز پیامی از سوی یکی از اعضای
دفتر بینالمللی کتاب برای نشل جوان IBBY صادر میشود. کشور طرح کننده پیام
روز جهانی طراحی پیام را بر عهده ملت آن کشور میگذارد تا همه بتوانند در
طراحی پیام مشارکت کنند و عاقبت نیز بهترین پیام را انتخاب و پس از ترجمه
به زبانهای زنده دنیا آن را بر جهانیان صادر میکنند. پیام طراحی شده را
یکی از تصویرگران آن کشور طراحی میکند. پیام سال ۲۰۱۶ بر عهده کشور برزیل
بود. این پیام توسط لوسیانا ساندرونی از نویسندگان برجسته کشور برزیل نوشته
است. ساندرونی متولد ۱۹۶۲ در شهر ریودوژانیرو، نویسنده چندین کتاب کودک و
نوجوان است. آثار او جایزه های ملی و بین المللی بسیاری به دست آورده است.
برای نمونه کتابهای خاطرات لوباتوی من و ماریو دیآندریاجه او برنده ی
جایزه ی FNLIJ برای بهترین کتاب کودک شدند. پوستر
روز جهانی کتاب کودک ۲۰۱۶ را هم زیرالدو خلق کرده است. او متولد سال ۱۹۳۲
در کارتاژنه است. هم اکنون در ریودوژانیرو زندگی میکند. تصویرگر، طراح و
کارتونیست سیاسی است. در سال ۱۹۶۹ کتاب Flicts را منتشر کرد که تبدیل به
اثری کلاسیک شد و در سال ۱۹۸۰ کتاب «پسرک دیوانه» را منتشر کرد که از آن
اقتباس تئاتری، تلویزیونی و سینمایی شد و اولین اپرای کودک برزیل نیز بر
اساس آن ساخته شد. فرزاد فربد، مترجم خوب ایرانی و نامزد دریافت دیپلم افتخار IBBY ۲۰۱۶ پیام روز جهانی را به فارسی برگردانده شده است.
سیزده بدر
سیزده بدر سیزدهمین روز فروردین ماه و از جشن های نوروزی است. در تقویمهای رسمی ایران این روز (سیزده بدر) روز طبیعت نامگذاری شدهاست و از تعطیلات رسمی است.برخی بر این باورند که در روز سیزده بدر باید برای راندن نحسی از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت به در کنند. بعد از سیزده به در، جشن های نوروزی پایان می پذیرد.
سخن پیرامون جشن «سیزده بدر»، همانند دیگر جشن های ملی و باستانی ایران، نیاز به پژوهش زیاد و مقدمه چینی ای طولانی دارد، به ویژه جشنی مانند سیزده بدر با این گستره ی برگزاری و سابقه ی طولانی که این پهنه و زمان تغییراتی ژرف در آیین ها و مراسم ویژه ی این روز ایجاد کرده است.در این راستا کوشش بر این بوده است تا خردورزانه ترین و مستندترین گفتارها، نوشتارها و نگرش ها را در این زمینه جشن سیزده بدر گردآوری کنیم.
بهتر است در آغاز، پیشگفتاری پیرامون عدد 13 و روز سیزدهم و اینکه آیا این عدد و این روز در ایران و فرهنگ ایرانی نحس است داشته یا نه فراهم آوریم :
نخست باید به این موضوع توجه داشت که در فرهنگ ایرانی، هیچ یک از روزهای سال «نحس» و «بدیمن» یا «شوم» شمرده نشده، بلکه چنانچه می دانیم هر یک از روزهای هفته و ماه نام هایی زیبا و در ارتباط با یکی از مظاهر طبیعت یا ایزدان و امشاسپندان داشته و دارند، و روز سیزدهم هر ماه خورشیدی در گاهشماری ایرانی نیز «تیر روز» نام دارد که از آن ِستاره ی تیشتر، ستاره ی باران آور می باشد و ایرانیان از روی خجستگی، این روز را برای نخستین جشن تیرگان سال، انتخاب کرده اند.
همچنین در هیچ یک از متون کهن و هیچ دانشمند و نویسنده ای، از این روز (سیزده بدر)به بدی یاد نکرده اند بلکه در بیشتر نوشتارها و کتاب ها، از سیزدهم نوروز با عنوان روزی فرخنده و خجسته نام برده اند.
سیزده بدر
برای نمونه کتاب «آثار الباقیه» جدولی برای سعد و نحس بودن روزها دارد که در آن جدول در مقابل روز سیزدهم نوروز کلمه ی «سعد» به معنی نیک و فرخنده آورده شده است.
اما پس از نفوذ فرهنگ اروپایی در زمان حکومت صفویان رسید که در این فرهنگ نیز عدد 13 را نحس می دانستند، و هنوز هم با پیشرفت های علمی و فن آوری پیشرفته اروپا، این خرافات عمیقا در دل بسیاری از اروپاییان وجود دارد که در مقایسه با خرافات شرقی، شمارگان آن ها کم نیست و مثال های بسیار دیگری مانند «داشتن روزی بد با دیدن گربه ی سیاه رنگ»، «احتمال رویدادی شوم پس از رد شدن از زیر نردبام» یا «شوم بودن گذاشتن کلید خانه روی میز آشپزخانه»،«خوش شانسی آوردن نعل اسب» و بسیاری موارد خرافی دیگر که خوشبختانه تا کنون وارد فرهنگ ما نشده اند و برای ما خنده آور هستند.
اما تنها چیزی که در فرهنگ ایرانی می توانیم درباره ی عدد سیزده پیدا کنیم، «بد قلق» بودن عدد 13 به خاطر خاصیت بخش ناپذیری آن است.(این خود نشانه ای از دانش بالای ایرانیان از ریاضی و به کارگیری آن در زندگی روزمره است.)
اما وقتی درباره ی نیکویی و فرخندگی این روز بیشتر دقت می کنیم منابع معقول و مستند با سوابق تاریخی زیادی را می یابیم.همان طور که گفته شد سیزدهم فرودین ماه که تیر روز نام دارد و متعلق به فرشته یا امشاسپند یا ایزد سپند (مقدس) و بزرگواری است که در متون پهلوی و در اوستا تیشتر نام دارد و جشن بزرگ تیر روز از تیر ماه که جشن تیرگان است به نام او می باشد.
تاریخچه ی سیزده بدر
همانطور که پیشینه ی جشن نوروز را از زمان جمشید می دانند درباره ی سیزده به در (سیزده بدر) هم روایت هست که :
«... جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز (سیزده بدر)را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کنند ...»
اما برای بررسی دیرینگی جشن سیزده بدر از روی منابع مکتوب، تمامی منابع مربوط به دوران قاجار می باشند و گزارش به برگزاری سیزده بدر در فروردین یا صفر داده اند، از همین رو برخی پژوهشگران پنداشته اند که جشن سیزده بدر بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد اما با دقت بیشتر در می یابیم که شواهدی برای دیرینگی جشن سیزده بدر وجود دارد.
همانطور که پیش از این گفته آمد، تنوع و گوناگونی شیوه های برگزاری یک آیین، و دامنه ی گسترش فراخ تر یک باور در میان مردمان، بر پایه ی قواعد مردم شناسی و فرهنگ عامه، نشان دهنده ی دیرینگی زیاد آن است.
همچنین مراسم مشابه ای که به موجب کتیبه های سومری و بابلی از آن آگاهی داریم، آیین های سال نو در سومر با نام «زگموگ» و در بابل با نام «آکیتو» دوازده روز به درازا می کشیده و در روز سیزدهم جشنی در آغوش طبیعت برگزار می شده. بدین ترتیب تصور می شود که سیزده بدر دارای سابقه ای دست کم چهار هزار ساله است.
شیوه های برگزاری و مراسم سیزده بدر
همانگونه که اشاره شد شیوه های برگزاری سیزده بدر و همچنین مراسم و آداب سیزده بدر بسیار متفاوت و گسترده می باشد که در اینجا به تفصیل نمی توان به آنها پرداخت، اما همانطور که می دانیم سیزدهم فروردین تیشتر روز می باشد و آغاز نیمسال دوم زراعی، و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت تیشتر، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزارها و مزارع خود می رفتند و در زمین تازه روییده و سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیاهان صحرایی به شادی و ترانه سرایی و پایکوبی می پرداختند و از گردآوری سبزه های صحرایی و پختن آش و خوراکی های ویژه غافل نمی شدند.
بخشی دیگر از آیین های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل می دهند که به نوعی با تقدیر و سر نوشت در پیوند است.برای نمونه فال گوش ایستادن ،فال گیری (به ویژه فال کوزه)، گره زدن سبزی و گشودن آن ،بخت گشایی (که درسمرقند و بخارا رایج است)و نمونه های پرشمار دیگر ...از مراسم های روز سیزده بدر هستند.
از آئین های دیگر سیزده بدر که مانند مراسم چهارشنبه سوری و نوروز، پر شمار، زیبا و دوست داشتنی است،بازی های گروهی، ترانه ها و رقص های دسته جمعی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش های شاد، هماوردجویی جوانان، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین هاست که ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارند. از جمله شادی کردن و خندیدن به معنی فروریختن اندیشه های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه ی سفره ی نوروزی نشانه ی هدیه دادن به ایزد آب «آناهیتا» و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، ایجاد مسابقه های اسب دوانی که یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشک سالی است.
سیزده بدر
علف گره زدن یکی از مراسم سیزده بدر
افسانه ی آفرینش در ایران باستان و موضوع نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره ی «کیومرث» دارای اهمیت زیادی است، در «اوستا» چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است.
گفته های «حمزه ی اصفهانی» در کتاب «سِنی ملوک الارض و الانبیاء» صفحه های 23 تا 29 و گفته های «مسعودی» در کتاب «مروج الذهب» جلد دوم صفحه های 110 و 111 و «بیرونی» در کتاب «آثار الباقیه» بر پایه ی همان آگاهی است که در منبع پهلوی وجود دارد که :
«مَشیه» و «مَشیانه» که دختر و پسر دو قلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته نشده بود ! آن دو به وسیله ی گره زدن دو شاخه ی «موُرد»، پایه ی ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را به ویژه دختران و پسران دم بخت روز سیزده بدر انجام می دادند، امروزه نیز دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی، نیت می کنند و علف گره می زنند.این رسم (علف گره زدن در روز سیزده بدر)از زمان «کیانیان» تقریبا فراموش شد و در زمان «هخامنشیان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است.
در کتاب «مُجمل التواریخ» چنین آمده است :
«... اول مردی که به زمین ظاهر شد، پارسیان آن را «گل شاه» نامیدند، زیرا که پادشاهی او الا بر گل نبود، پس پسر و دختری از او ماند که مشیه و مشیانه نام گرفتند و روز سیزده نوروز با هم ازدواج کردند و در مدت پنجاه سال هیجده فرزند بوجود آوردند و چون مُردند، جهان نود و چهار سال بی پادشاه بماند.»
همانگونه که شباهتی بین چارشنبه سوری و نوروز امروزی متداول در تهران و شهرهای بزرگ، با شیوه های اصیل و کهن آن وجود ندارد، سیزده بدر امروزی نیز تنها نامی از یک جشن کهن را برخود داشته و هیچ شباهتی به آیین کهن و یادگار نیاکان ما ندارد. نحوه ی اجرای جشن سیزده بدر ، مانند بسیاری از دیگر آیین های ایرانی، عمیقا از شیوه ی اصیل و باستانی خود دور شده است و به شکل فعلی آن، دارای سابقه ی تاریخی در ایران نیست.
اگر در گذشته مادران و پدران ما، سبزه های نوروزی خود را در این روز به صحرا می برده و برای احترام به زمین و گیاه، آن را در آغوش زمین می کاشته اند، امروزه ما آن را به سوی یکدیگر پرتاب می کنیم و تکه تکه اش می کنیم.
سیزده بدرِ پیشینیان ما، روزی برای ستایش و دعا برای طلب باران فراوان در سال پیش رو، برای گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن، و زیست بوم مقدس آنان بوده است. در حالیکه امروزه روز ویرانی و تباهی طبیعت است!